Avukat muhakemesi ne kadar mantıksal kesinlik ve prosedürel titizlik gerektirse de mesleki başarı yalnızca derin hukuki bilgiye değil, aynı zamanda etkin iletişim becerilerinin ustaca kullanılmasına da bağlıdır. Bir avukatın meslek hayatındaki muhatapları geniş bir yelpazeye yayılır: stajyer avukatlar, ofis personeli ve müvekkillerle, duruşma salonlarında hâkim ve savcılarla, hatta karşı tarafın avukatıyla yürüttüğü diyaloglarda sürekli bir iletişim dinamiği devreye girer. Bu çeşitliliğin her noktasında, olumsuz bir durumu, bir hatayı ya da eksikliği açıklamak gerektiğinde ortaya çıkan en temel mesleki zorluk şudur: Eleştiri, nasıl kırıcı olmadan ama aynı zamanda yapıcı biçimde dile getirilebilir?
Sandwich Tekniği Nedir?
Sandwich Tekniği, yapıcı
geri bildirim ve eleştiriyi etkili bir şekilde sunmanın basit ama oldukça güçlü
bir yöntemidir. Adını, üç aşamalı yapısından alır: olumsuz veya eleştirel bir
mesaj, iki olumlu ifadenin arasına yerleştirilir.
Formülü şu şekilde özetlenebilir:
- 1. Olumlu Başlangıç: Takdir veya olumlu bir
gözlem (Alt ekmek)
- 2. Yapıcı Eleştiri: Geliştirilmesi gereken
net ve spesifik alan (İçerik)
- 3. Destekleyici Kapanış: Güven ve motivasyon
mesajı (Üst ekmek)
Bu teknik, aşamalı yapısı
sayesinde muhatabın mesajı daha kolay kabul etmesini sağlar, özsaygısını korur
ve gelişimi için motivasyon kaynağı teşkil eder.
Tekniğin Arkasındaki
Psikoloji: Algısal Etki Mekanizması
Sandwich Tekniği'nin başarısı
tesadüfi değildir; insan algısının ve iletişim psikolojisinin temel
prensiplerine dayanır. Tekniğin muhatap üzerindeki olumlu etkisini yaratan
mekanizmalar şunlardır:
- 1. Savunma Mekanizmasını Aşma: İnsan beyni,
doğrudan eleştiriyi bir tehdit olarak algılamaya ve anında savunma
mekanizmalarını (inkâr, karşı saldırı vb.) devreye sokma eğilimindedir.
Olumlu bir başlangıç yapmak, bu tehdit algısını ortadan kaldırır. Kişi
kendini güvende hisseder, gardını indirir ve bu sayede ortadaki yapıcı
eleştiriyi daha objektif bir şekilde dinlemeye ve kabullenmeye açık hale
gelir.
- 2. Bilişsel Çerçeveleme: Bu teknik,
eleştirinin sunulduğu bağlamı tamamen değiştirir. Eleştiri, tek başına bir
"hata" veya "başarısızlık" olarak değil, genel olarak
takdir edilen bir performansın içindeki "geliştirilebilir bir
alan" olarak çerçevelenir. Olumlu ifadeler, tüm konuşmanın tonunu
"yargılayıcı" olmaktan çıkarıp "destekleyici" bir tona
büründürür.
- 3. Öncelik ve Sonralık Etkisi: Psikolojide
iyi bilinen bu etkiye göre, insanlar bir iletişimde en çok ilk
söylenenleri (öncelik) ve son söylenenleri (sonralık) hatırlama
eğilimindedir. Sandwich Tekniği, bu iki kilit noktaya olumlu mesajları
yerleştirerek, muhatabın zihninde görüşmeden geriye kalan genel algının ve
kalıcı izlenimin pozitif olmasını sağlar.
- 4. Gelişim Odaklı Motivasyon: Tekniğin son
aşaması olan destekleyici kapanış, sadece bir teselli değildir. Aynı
zamanda kişinin özyeterlik inancını, yani o işi başarabileceğine dair
inancını pekiştirir. "Bu konuda sana güveniyorum" gibi mesajlar,
eleştiriyi somut ve motive edici bir hedefe dönüştürür.
Avukatın Mesleki İlişkilerinde
Sandwich Tekniği’nin Uygulanması
Genç Avukatlar ve Stajyerlerle
İletişimde
Bir büro yöneticisi avukat
olarak, hazırlanan sözleşmede eksiklikler fark ettiğinizi düşünelim. Geleneksel
eleştiri söylemi, "Bu sözleşmede müvekkilin haklarını koruyucu hükümler
yetersiz kalmış, daha dikkatli çalışmanız lazım" şeklinde net ve sert
olabilir.
Sandwich Tekniği ile:
"Hazırladığınız sözleşmedeki
hukuki çerçeve oldukça sağlam ve yaptığınız araştırmadaki titizliğiniz takdire değer.
Ancak, veri koruma ve sınai mülkiyetin korunmasına ilişkin hükümlerin müvekkilin
ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde daha ayrıntılı düzenlenmesi ve kapsamlı
biçimde geliştirilmesi gerekiyor. Böylece müvekkilin risk almasının önüne
geçeceğimiz gibi, bu konudaki araştırmanın mesleki gelişiminize de katkı
sağlayacağına inanıyorum.”
Burada genç avukatın özgüveni
korunurken, eksiklik net bir şekilde belirtilmiş ve gelişim motivasyonu
yaratılmıştır.
Ofis yöneticiniz, dosyalarının
arşivlenmesinde bir düzen oturtamamış olabilir. Doğrudan bir eleştiri yerine:
"Dosya takip sistemine
yönelik çabalarını görmezden gelemem. Şimdiye kadar iyi iş çıkardın. Ancak büromuz
büyüdükçe arşiv düzeni için yeni bir sistemi oluşturmamız gerektiğini
düşünüyorum; bu hem bize zaman kazandıracak hem de dosya arşivleme hatalarını
azaltacak. Senin bu konudaki yetkinliğine güveniyorum ve bu yeni dosya arşiv
sistemi işini bizzat yönetmen için seni yetkilendiriyorum."
Bu şekilde, personelin morali
yüksek tutulurken soruna yapıcı bir çözüm getirilmiş olur.
Avukat-müvekkil ilişkisinin
temeli güvendir. Ancak müvekkil, size verdiği davanın detaylı araştırılması
için yeterli bilgi veya belge sağlamamış olabilir. Eksik bilgi ve belge
nedeniyle doğrudan bir suçlama bu ilişkiye zarar verebilir.
Sandwich Tekniği ile:
"Bu davada bize güvendiğiniz
için teşekkür ederiz. Davacı tarafın iddialarına karşı savunma hazırlama
konusunda bir aşamaya kadar ilerleme kaydettik. Cevap dilekçesinin
tamamlanabilmesi için ek bazı belgelerinize özellikle davacı ile yapılan
yazışmaların tamamına ihtiyacımız bulunmaktadır. Bu belgeleri sağladığınızda
cevap dilekçemiz daha sağlam temellere dayanacağından mahkemede sizi daha güçlü
savunabileceğimizden eminim."
Müvekkil, bu talep karşısında
suçlanmış hissetmez; aksine, süreç içerisinde değerli ve inisiyatif alması
gereken bir ortak olarak görür.
Karşı Tarafın Avukatı ile
Müzakerelerde
Hukuki uyuşmazlıklar bazen taraflar
arasındaki farklı bakış açılarından kaynaklanır. Nezaket ve mesleki saygı
çerçevesinde eleştiri yapılması kritik önem taşır.
“İleri sürdüğünüz hukuki
gerekçe, doktrinde ve farklı uyuşmazlık türlerinde bir karşılığı olmakla
birlikte, somut olaya ilişkin güncel Yargıtay içtihatları farklı bir yöndedir.
Hal böyle olmakla birlikte, müvekkillerin menfaati doğrultusunda yapıcı bir çözüm
bulmak amacıyla konuyu müzakere etmeye açık olduğumuzu belirtmek isterim.”
Bu yaklaşımla karşı tarafın
avukatı, temelsiz bir hukuki çekişmeden ziyade ortak bir çözüme yönlendirilmiş
olur.
Sandwich Tekniğinin
Avantajları
Avukatın mesleki iletişiminde Sandwich
Tekniği'nin kullanımı pek çok yarar sağlar:
- İlişkiyi Koruma: Doğrudan, sert bir eleştiri,
muhatabı savunmaya iterken, bu teknik onu öğrenmeye ve iş birliğine açık
bir duruma getirir.
- Motivasyon Yaratma: İlk olumlu yorum ve son
destekleyici sözcükler, muhatap üzerinde harekete geçirici bir etki yapar.
Böylece, eksiklik üzerine çalışma motivasyonu artar.
- Samimiyetin ve Güvenirliğin Korunması: Bu
teknik, doğru uygulandığında mesajın samimiyetini zayıflatmaz; aksine,
niyetin yapıcı olduğunu ortaya çıkarır.
- Profesyonellik: Avukat, eleştiriyi
yapılandırılmış ve düşünülmüş bir şekilde sunarak mesleki olgunluğunu
ortaya koyar.
Dikkatli Uygulamanın
Gerekliliği
Sandwich Tekniği her ne
kadar etkili bir teknik olsa da, yanlış uygulanması etkisini zayıflatabilir.
İşte dikkat edilmesi gerekenler:
- Sandviç yapısı, muhatap tarafından mekanik
algılanmamalıdır. Olumlu ifadeler samimi ve spesifik olmalı, genel geçer
bir övgü gibi durmamalıdır.
- Ortadaki eleştiri net ve açık olmalıdır. Muğlak
ifadeler, mesajın gücünü azaltır.
- Başlangıç ve bitiş kısımları gerçekçi olmalıdır.
Abartılı övgüler, uygulayıcının güvenilirliğini ve tekniğin etkisini sarsabilir.
- Son sözler, cesaret verici ve gelişim odaklı
olmalıdır; asla küçümseyici ya da şartlı bir tonda olmamalıdır.
Sonuç
Avukatlık mesleği, özünde
insanlarla çalışmaktır ve bu bireysel performansta mesleki ilişkilerin kalitesi
büyük önem taşır. Sandwich Tekniği, avukatın bu hassas dengeyi
korumasında ona yardımcı olabilecek güçlü bir araçtır.
Stajyerinizi geliştirmek,
personelinizle iş birliğini pekiştirmek, müvekkillerinizin güvenini artırmak ve
meslektaşlarınızla saygılı diyaloglar kurmak... Her biri, bu tekniğin ustalıkla
uygulanmasıyla mümkündür. Hukuki bilgi ve yönetim becerisini bu şekilde
birleştiren avukatlar, çevrelerindeki insanlarla ve kurumlarla güçlü ilişkiler
geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda mesleklerinde de başarılı olurlar.
Çünkü etkin avukatlık, insan ilişkilerine yönelik anlayışlı ve olumlu bir yaklaşımla mümkündür.
Yorumlar